第九组 颜氏家训
91、施则奢，俭则吝
孔子曰：“奢则不孙，俭则固[1]；与其不孙也，宁固。”又云：“如有周
ɡōnɡ
zhīcáizhīměi
shǐjiāoqiělìn
qí
yúbùzúɡuānyě
yǐ
ránzé
kějiǎnér
bùkě
lìn
yǐ
jiǎnzhě
shěnɡyuēwéi
lǐ
zhīwèiyě
lìnzhě
qiónɡjí
bùxùzhīwèiyě
jīnyǒushīzéshē
jiǎnzé
lìn
rúnénɡshī
kǒnɡzǐyuē
shēzé
bùsūn
jiǎnzé
ɡù
yǔ
qí
bùsūnyě
nínɡɡù
yòuyún
rúyǒuzhōu
shīzéshē
jiǎnzé
lìn
dìjiǔzǔyánshìjiāxùn
公[2]之才之美，使骄且吝，其余不足观也已。”然则可俭而不可吝已。俭者，省约为礼之谓也；吝者，穷急不恤之谓也。今有施则奢，俭则吝；如能施
ér
bùshē
jiǎnér
búlìn
kě
yǐ
而不奢，俭而不吝，可矣。
92、人在少年
人在年少，神情未定，所与款狎，熏渍陶染，言笑举对，无心于学，潜移暗化，自然似之，何况操履艺能，较明易习者也？是以与善人居，如入芝兰之室，久而自芳也；与恶人居，如入鲍鱼之肆，久而自臭也。墨子悲于染丝，是之谓矣。君子必慎交游焉。孔子曰：“无友不如己者。”
93、古之学者
古之学者为己, 以补不足也; 今之学者为人, 但能说之 也.古之学者为人,行道以利世也;; 今之学者为己, 修身以求进也.夫学者犹种树也 , 春玩其华 , 秋登其实,讲论文章,春华也,修身利行，秋实也。
94、人生小幼
人生小幼，精神专利，长成已后，思虑散逸，固须早教，勿失机也。吾七岁时，诵《灵光殿赋》，至于今日，十年一理，犹不遗忘；二十之外，所
sònɡjīnɡshūqī
suìshí
sònɡ
línɡɡuānɡdiànfù
zhìyú
jīn
rì
shíniányì
lǐ
yóubù
yíwànɡ
èrshízhīwài
suǒ
yīyuèfèizhì
biànzhìhuānɡwú
yǐ
ránrényǒukǎn
shīyúshènɡnián
yóudānɡwǎnxué
bù
rénshēnɡxiǎoyòu
jīnɡshénzhuānlì
zhǎnɡchénɡyǐhòu
sī
lǜsànyì
ɡùxūzǎojiào
wùshī
jī
yě
wú
rénshēnɡxiǎoyòu
qiūdēnɡqí
shíjiǎnɡlùnwénzhānɡchūnhuāyě
xiūshēnlìxínɡ
qiūshíyě
dàoyǐ
lì
shìyě
jīnzhīxuézhěwéi
jǐ
xiūshēnyǐ
qiújìn
yě
fūxuézhěyóuzhònɡshùyě
chūnwánqíhuá
ɡǔzhīxuézhěwéi
jǐ
yǐ
bǔbùzú
yě
jīnzhīxuézhěwéirén
dànnénɡshuōzhī
yě
ɡǔzhīxuézhěwéirénxínɡ
ɡǔzhīxuézhě
shìzhīwèiyǐ
jūn
zǐ
bìshènjiāoyóuyān
kǒnɡzǐyuē
wúyǒubù
rú
jǐ
zhě
zhīshì
jiǔ
ér
zìfānɡyě
yǔ
è
rénjū
rú
rùbàoyúzhī
sì
jiǔ
ér
zìchòuyě
mò
zǐ
bēiyúrǎn
sī
huà
zìrán
sì
zhī
hékuànɡcāolǚ
yìnénɡ
jiàomínɡyì
xízhěyě
shì
yǐ
yǔshànrénjū
rú
rùzhīlán
rénzàiniánshào
shénqínɡwèidìnɡ
suǒyǔkuǎnxiá
xūnzìtáorǎn
yánxiàojǔduì
wúxīnyúxué
qiányí
àn
rénzàishàonián
诵经书，一月废置，便至荒芜矣。然人有坎壈，失于盛年，犹当晚学，不
31
可自弃。幼而学者，如日出之光，老而学者，如秉烛夜行，犹贤乎瞑目而无见者也。
95、名之与实
mínɡzhīyǔshí
mínɡzhīyǔshí
wú
kězìqìyòuérxuézhěrúrìchūzhīɡuānɡlǎoérxuézhěrúbǐnɡzhúyèxínɡyóuxiánhūmínɡmùér
名之与实，犹形之与影也。德艺周厚，则名必善焉；容色姝丽，则影必美
yān
jīnbùxiūshēnérqiúlìnɡmínɡyúshìzhě
yóumàoshènè
ér
zéyányǐnɡyújìnɡyě
shànɡshìwànɡmínɡ
zhōnɡ
shì
lìmínɡ
xiàshìqièmínɡ
wànɡmínɡzhě
tǐdàohédé
xiǎnɡɡuǐshénzhīfúyòu
fēisuǒyǐqiúmínɡyě
yóuxínɡzhīyǔyǐnɡyědéyìzhōuhòuzémínɡbìshànyānrónɡsèshūlìzéyǐnɡbìměi
焉。今不修身而求令名于世者，犹貌甚恶而责妍影于镜也。上士忘名，中
lìmínɡzhě
xiūshēnshènxínɡ
jùrónɡɡuānzhībùxiǎn
fēisuǒyǐrànɡmínɡyě
qièmínɡzhě
hòumàoshēnjiān
士立名，下士窃名。忘名者，体道合德，享鬼神之福佑，非所以求名也；立名者，修身慎行，惧荣观之不显，非所以让名也；窃名者，厚貌深奸，干浮华之虚构，非所以得名也。
32
ɡànfúhuázhīxūɡòu
fēisuǒyǐ
démínɡyě
第十组 明清小说
96、游大明湖
到了铁公祠前，朝南一望，只见对面千佛山上，梵字僧楼，与那苍松翠柏，高下相间，红的火红，白的雪白，青的靛青，绿的碧绿，更有那一株半株的丹枫夹在里面，仿佛宋人赵千里的一幅大画，做了一架数十里长的屏风。
zhènɡzàitànshǎnɡbùjuédedānfēnɡjiázài
lǐmiàn
fǎnɡfúsònɡrénzhàoqiānlǐ
de
yì
fú
dàhuà
zuòle
yì
jiàshùshí
lǐzhǎnɡdepínɡfēnɡ
hūtīnɡyìshēnɡyúchànɡ
dītóukànqù
shuízhīnàmínɡhúyè
yǐchénɡjìnɡdetónɡjìnɡ
ɡāoxiàxiānɡjiàn
hónɡdehuǒhónɡ
báidexuěbái
qīnɡdediànqīnɡ
lǜ
de
bì
lǜ
ɡènɡyǒunà
yìzhūbànzhū
dàole
tiěɡōnɡcíqián
cháonányìwànɡ
zhǐjiànduìmiànqiānfóshānshànɡ
fàn
zìsēnɡlóu
yǔnàcānɡsōnɡcuìbǎi
yóudàmínɡhú
dìshízǔmínɡqīnɡxiǎoshuō
正在叹赏不绝，忽听一声渔唱，低头看去，谁知那明湖业已澄净的同镜
zǐ
yìbān
nàqiānfóshāndedàoyǐnɡyìnɡzàihú
lǐ
xiǎndémínɡmínɡbáibái
nàlóutáishùmù
ɡéwàiɡuānɡ
cǎi
juéde
bǐshànɡtóude
yí
ɡèqiānfèishānháiyàohǎokàn
háiyàoqīnɡchǔ
zhèhúdenánàn
shànɡqùbiàn
子一般。那千佛山的倒影映在湖里，显得明明白白，那楼台树木，格外光
shìjiēshì
quèyǒuyìcénɡlúwěi
mìmìzhēzhù
xiànzàizhènɡshìkāihuādeshíhòu
彩，觉得比上头的一个千沸山还要好看，还要清楚。这湖的南岸，上去便是街市，却有一层芦苇，密密遮住。现在正是开花的时候，一片白花映着带水气的斜阳，好似一条粉红绒毯，做了上下两个山的垫子，实在奇绝。 老残心里想道：“如此佳景，为何没有甚么游人？”看了一会儿，回转身来，看那大门里面楹柱上有副对联，写的是“四面荷花三面柳，一城山色半城
hú
ànàndiǎntóudào
zhēnzhènɡbúcuò
jìn
le
dàmén
zhènɡmiànbiànshìtiěɡōnɡxiǎnɡtánɡ
shì
yí
ɡèhéchí
ràozheqūzhédehuílánɡ
dàole
hé
tādōnɡmiàn
jiùshìɡèyuánmén
kànnàdàménlǐmiànyínɡzhùshànɡyǒufùduìlián
xiědeshì
sìmiànhéhuāsānmiànliǔ
yìchénɡshānsèbànchénɡ
cháodōnɡbiàn
lǎocánxīn
lǐxiǎnɡdào
rú
cǐ
jiājǐnɡ
wèihéméiyǒushènmeyóurén
kànle
yīhuìrér
huízhuǎnshēnlái
shuǐqì
dexiéyánɡ
hǎosì
yìtiáofěnhónɡrónɡtǎn
zuòleshànɡxiàliǎnɡɡèshāndediànzǐ
shízài
qíjué
yìpiànbáihuāyìnɡzhedài
湖”，暗暗点头道：“真正不错！”进了大门，正面便是铁公享堂，朝东便是一个荷池。绕着曲折的回廊，到了荷他东面，就是个圆门。圆门东边有三间旧房，有个破匾，上题“古水仙祠”四个字。祠前一副破旧对联，写的是“一盏寒泉荐秋菊，三更画船穿藕花”。过了水仙祠，仍旧上了船，荡
dàolì
xiàtínɡdehòumiàn
liǎnɡbiānhé
yè
héhuājiānɡchuánjiázhù
nàhé
yèchūkū
cā
dechuánchīchījiàxiǎnɡ
nàshuǐniǎobèirénjīnɡqǐ
ɡēɡē
jià
fēi
nà
yǐ
lǎodeliánpénɡ
búduàndeběnɡdàochuánchuānɡlǐmiànlái
shì
yìzhǎnhánquánjiànqiūjú
sānɡènɡhuàchuánchuānǒuhuā
ɡuòleshuǐxiāncí
rénɡjiùshànɡlechuán
dànɡ
sānjiānjiùfánɡ
yǒuɡèpòbiǎn
shànɡtí
ɡǔshuǐxiāncí
sì
ɡè
zì
cíqiányì
fù
pòjiùduìlián
xiěde
yuánméndōnɡbiānyǒu
到历下亭的后面。两边荷叶荷花将船夹住，那荷叶初枯，擦的船嗤嗤价响；那水鸟被人惊起，格格价飞；那已老的莲蓬，不断的绷到船窗里面来。老残随手摘了几个莲蓬，一面吃着，一面船已到了鹊华桥畔了。《老残游记》
33
lǎocánsuíshǒuzhāile
jǐ
ɡèliánpénɡ
yīmiànchīzhe
yīmiànchuányǐdàolequèhuáqiáopànle
97、洪教头招惹林冲
柴进当下坐了主席，林冲坐了客席，两个公人在林冲肩下。叙说些闲话，
jiānɡhúshànɡdeɡòudānɡcháijìndānɡxiàzuòlezhǔxí
línchōnɡzuòle
kè
xí
liǎnɡɡèɡōnɡrénzàilínchōnɡjiānxià
xùshuōxiēxiánhuà
bùjuéhónɡrì
xīchén
ānpáidéjiǔshíɡuǒpǐnhǎiwèi
bǎizàizhuōshànɡ
táizàiɡè
hónɡjiàotóuzhāorělínchōnɡ
江湖上的勾当，不觉红日西沉。安排得酒食果品海味，摆在桌上，抬在各
rénmiànqián
cháijìnqīn
zì
jǔbēi
bǎ
lesānxún
zuòxiàjiàodào
qiějiānɡtānɡláichī
chīdé
yídàotānɡ
wǔ
qībēijiǔ
zhǐjiànzhuānɡkè
láibàodào
jiàoshīlái
yě
cháijìndào
jiùqǐnɡlái
yíchùzuòdìxiānɡhuì
人面前。柴进亲自举杯，把了三巡，坐下叫道：“且将汤来吃。”吃得一道汤，五七杯酒，只见庄客来报道：“教师来也。”柴进道：“就请来一处坐地相会亦好，快抬一张桌子。” 林冲起身看时，只见那个教师入来，歪戴着一顶头巾，挺着脯子，来到后堂。林冲寻思道：“庄客称他做教师，必是大官
réndeshīfù
jí
jíɡōnɡshēnchànɡnuòdào
línchōnɡjǐncān
nàrénquánbùcǎizhe
yěbùhái
lǐ
línchōnɡbùɡǎntáitóu
cháijìnzhǐzhelínchōnɡduìhónɡjiàotóudào
tóujīn
tǐnɡzhepú
zǐ
láidàohòutánɡ
línchōnɡxín
sidào
zhuānɡkèchēnɡtāzuòjiàoshī
bì
yìhǎo
kuàitái
yìzhānɡzhuōzǐ
línchōnɡqǐshēnkànshí
zhǐjiànnàɡejiàoshīrù
lái
wāidàizheyìdǐnɡ
shìdàɡuān
人的师父。”急急躬身唱喏道：“林冲谨参。”那人全不睬着，也不还礼。林冲不敢抬头。柴进指着林冲对洪教头道：“这位便是东京八十万禁军枪
bànɡjiàotóulínwǔshīlínchōnɡdebiànshì
jiùqǐnɡxiānɡjiàn
línchōnɡtīnɡle
kànzhehónɡjiàotóubiànbài
nà
hónɡjiàotóushuōdào
xiūbài
qǐ
lái
quèbùɡōnɡshēndá
lǐ
cháijìnkànle
xīnzhōnɡhǎobùkuàiyì
zhèwèibiànshìdōnɡjīnɡbāshíwànjìnjūnqiānɡ
棒教头林武师林冲的便是，就请相见。”林冲听了，看着洪教头便拜。那洪教头说道：“休拜，起来。”却不躬身答礼。柴进看了，心中好不快意!
línchōnɡbài
leliǎnɡbài
qǐshēnrànɡhónɡjiàotóuzuò
hónɡjiàotóuyì
bùxiānɡrànɡ
biànqùshànɡshǒubiànzuò
chái
jìnkànle
yòubù
xǐhuān
línchōnɡzhǐdéjiānxiàzuòle
liǎnɡɡèɡōnɡrényì
jiùzuòle
林冲拜了两拜，起身让洪教头坐。洪教头亦不相让，便去上首便坐。柴进看了，又不喜欢。林冲只得肩下坐了，两个公人亦就坐了。。
hónɡjiàotóubiànwèndào
dàɡuānrénjīn
rì
héɡùhòulǐɡuǎndàipèijūn
cháijìndào
zhèwèifēi
bǐ
qí
tā
洪教头便问道：“大官人今日何故厚礼管待配军？”柴进道：“这位非比其他
de
nǎishìbāshíwànjìnjūnjiàotóu
shīfù
rú
héqīnɡmàn
hónɡjiàotóudào
dàɡuānrénzhǐyīnhǎoxí
wǎnɡwǎnɡliúpèijūnréndōulái
yǐcǎofùmù
jiēdàowǒshìqiānɡbànɡjiàoshī
láitóuzhuānɡshànɡ
yòu
的，乃是八十万禁军教头，师父如何轻慢？”洪教头道：“大官人只因好习
qiānɡbànɡ
枪棒，往往流配军人都来倚草附木，皆道我是枪棒教师，来投庄上，诱
xiējiǔshíqiánmǐ
dàɡuānrénrú
hé
tèrènzhēn
línchōnɡtīnɡle
bìnɡbùzuòshēnɡ
cháijìnshuōdào
fán
rénbùkě
yìxiānɡ
xiūxiǎoqù
tā
hónɡjiàotóuɡuàizhècháijìnshuō
xiūxiǎoqù
tā
biàntiàoqǐshēnláidào
些酒食钱米。大官人如何忒认真？”林冲听了，并不做声。柴进说道：“凡人不可易相，休小觑他。” 洪教头怪这柴进说“休小觑他”，便跳起身来道：“我不信他，他敢和我使一棒看，我便道他是真教头。”柴进大笑道：“也好!也好!林武师，你心下如何？”林冲道：“小人却是不敢。”洪教头心中忖量道：“那人必是不会，心中先怯了。”因此越来惹林冲使棒。《水浒传》
34
dào
nàrénbì
shìbúhuì
xīnzhōnɡxiānqiè
le
yīn
cǐyuèlái
rě
línchōnɡshǐbànɡ
shuǐhǔzhuàn
yěhǎo
línwǔshī
nǐ
xīnxià
rú
hé
línchōnɡdào
xiǎorénquèshìbùɡǎn
hónɡjiàotóuxīnzhōnɡcǔnliànɡ
wǒbùxìn
tā
tāɡǎnhéwǒshǐ
yìbànɡkàn
wǒbiàndàotā
shìzhēnjiàotóu
cháijìndàxiàodào
yěhǎo
98、武侯弹琴退仲达
武侯弹琴退仲达（节录）《三国演义》
kǒnɡmínɡfēnbō
wǔhóutánqíntuìzhònɡdá
jié
lù
sānɡuóyǎnyì
yǐdìnɡ
xiānyǐnwǔqiānbīnɡtuìqù
xīchénɡxiànbānyùnliánɡcǎo
hūránshíyú
cì
fēimǎbàodào
wǔhóutánqíntuìzhònɡdá
孔明分拨已定，先引五千兵退去西城县搬运粮草。忽然十余次飞马报到，
sī
mǎ
yì
yǐndàjūnshíwǔwàn
wànɡxīchénɡfēnɡyōnɡér
lái
shíkǒnɡmínɡshēnbiānbiéwúdàjiānɡ
zhǐ
yǒuyìbānwénɡuān
suǒyǐnwǔqiānbīnɡ
yǐfēnyíbànxiānyùnliánɡcǎoqù
le
zhǐshènɡèrqiānwǔbǎijūnzàichénɡ
shuō
说：“司马懿引大军十五万，望西城蜂拥而来！”时孔明身边别无大将，只
zhònɡɡuāntīnɡdézhèɡexiāoxī
jìn
jiēshīsè
kǒnɡmínɡdēnɡchénɡwànɡzhī
ɡuǒránchéntǔchōnɡtiān
wèi
有一班文官，所引五千兵，已分一半先运粮草去了，只剩二千五百军在城
zhōnɡ
bīnɡfēnliǎnɡlùwànɡxīchénɡxiànshālái
kǒnɡmínɡchuánlìnɡ
jiào
jiānɡjīnɡqí
jìn
jiēyǐn
nì
中。众官听得这个消息，尽皆失色。孔明登城望之，果然尘土冲天，魏
zhūjūnɡèshǒuchénɡ
pū
rúyǒuwànɡxínɡchūrù
jíɡāoyándàyǔzhě
zhǎnzhī
dàkāi
sìmén
měiyìményònɡèrshíjūnshì
兵分两路望西城县杀来。孔明传令，教“将旌旗尽皆隐匿；诸军各守城
bànzuòbǎixìnɡ
sǎsǎojiēdào
rúwèibīnɡdàoshí
bùkěshàndònɡ
wú
zìyǒu
jì
kǒnɡmínɡnǎipī
hèchǎnɡ
铺，如有妄行出入，及高言大语者，斩之！大开四门，每一门用二十军士，扮作百姓，洒扫街道。如魏兵到时，不可擅动，吾自有计。”孔明乃披鹤氅，戴纶巾，引二小童携琴一张，于城上敌楼前，凭栏而坐，焚香操琴。 却说司马懿前军哨到城下，见了如此模样，皆不敢进，急报与司马懿。懿笑而不信，遂止住三军，自飞马远远望之。果见孔明坐于城楼之上，笑容
kě
jū
fénxiānɡcāoqín
zuǒyǒuyìtónɡzǐ
shǒupěnɡbǎojiàn
yòuyǒuyìtónɡzǐ
shǒuzhízhǔwěi
nèiwài
yǒuèrshíyúbǎixìnɡ
dītóusǎsǎo
bànɡruòwúrén
yìkànbì
dà
yí
biàndàozhōnɡjūn
jiào
xiàoér
bùxìn
suízhǐzhùsānjūn
zì
fēimǎyuǎnyuǎnwànɡzhī
ɡuǒjiànkǒnɡmínɡzuòyúchénɡlóuzhīshànɡ
xiàorónɡchénɡmén
quèshuōsī
mǎ
yìqiánjūnshàodàochénɡxià
jiànle
rú
cǐmúyànɡ
jiē
bùɡǎnjìn
jíbàoyǔ
sī
mǎ
yì
yì
dàilúnjīn
yǐnèrxiǎotónɡxiéqín
yìzhānɡ
yúchénɡshànɡdílóuqián
pínɡlánérzuò
fénxiānɡcāoqín
可掬，焚香操琴。左有一童子，手捧宝剑；右有一童子，手执麈尾。城门内外，有二十余百姓，低头洒扫，傍若无人，懿看毕大疑，便到中军，教后军作前军，前军作后军，望北山路而退。次子司马昭曰：“莫非诸葛亮无军，故作此态？父亲何故便退兵？”懿曰：“亮平生谨慎，不曾弄险。今大开城门，必有埋伏。我兵若进，中其计也。汝辈岂知？宜速退。”于是两路
bīnɡjìnkāichénɡmén
bìyǒumáifú
wǒbīnɡruòjìn
zhōnɡqí
jì
yě
rǔbèiqǐ
zhī
yí
sùtuì
yúshìliǎnɡlù
jiē
tuìqù
kǒnɡmínɡjiànwèijūnyuǎnqù
fǔzhǎnɡérxiào
jūn
ɡùzuòcǐ
tài
fùqīnhéɡùbiàntuìbīnɡ
yìyuē
liànɡpínɡshēnɡjǐnshèn
bùcénɡnònɡxiǎn
jīndà
hòujūnzuòqiánjūn
qiánjūnzuòhòujūn
wànɡběishānlù
ér
tuì
cì
zǐ
sī
mǎzhāoyuē
mòfēizhūɡěliànɡwú
兵尽皆退去。孔明见魏军远去，抚掌而笑。
35